Κάθε 27 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού, μια ημερομηνία που μας υπενθυμίζει τη δύναμη του ταξιδιού να ενώνει λαούς, να ενισχύει τις οικονομίες και να δημιουργεί γέφυρες πολιτισμού. Το 2025, το κεντρικό μήνυμα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ: «Τουρισμός και Βιώσιμος Μετασχηματισμός».
Σε μια εποχή που οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, του υπερτουρισμού και της ανισότητας γίνονται ολοένα και πιο ορατές, η ανάγκη για έναν νέο τρόπο ανάπτυξης στον τομέα είναι ξεκάθαρη.
Από το 1980 μέχρι σήμερα
Η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού θεσπίστηκε το 1980 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού του ΟΗΕ. Η επιλογή της ημερομηνίας συνδέεται με την υιοθέτηση του Καταστατικού του οργανισμού το 1970. Aποτέλεσε το θεμέλιο για τη δημιουργία ενός διεθνούς φορέα συνεργασίας στον τουρισμό. Από τότε, κάθε χρόνο η 27η Σεπτεμβρίου αποτελεί μια ευκαιρία για προβληματισμό και δράση γύρω από τις μεγάλες προκλήσεις και προοπτικές της τουριστικής βιομηχανίας.
Ένα σημαντικό ορόσημο ήρθε το 2024, όταν ο οργανισμός άλλαξε ονομασία από UNWTO σε UN Tourism, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή. Η αλλαγή δεν ήταν απλώς επικοινωνιακή. Εξέφρασε τη βούληση του ΟΗΕ να αναδείξει τον τουρισμό ως έναν κεντρικό μοχλό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, αλλά και ως πεδίο στο οποίο πρέπει να δοθούν μάχες για τη βιωσιμότητα και τη δικαιοσύνη.
Γιατί φέτος μιλάμε για «μετασχηματισμό»
Το φετινό θέμα, «Τουρισμός και Βιώσιμος Μετασχηματισμός», δεν είναι τυχαίο. Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο τομέας είναι πολλές και πιεστικές. Από τη μια, ο τουρισμός συμβάλλει σημαντικά στην παγκόσμια οικονομία και αποτελεί βασική πηγή εισοδήματος για εκατομμύρια ανθρώπους. Από την άλλη, η ανεξέλεγκτη ανάπτυξή του έχει οδηγήσει σε φαινόμενα που απειλούν την κοινωνική συνοχή και το περιβάλλον.
Προορισμοί σε ολόκληρο τον κόσμο, και κυρίως στην Ευρώπη, βιώνουν το φαινόμενο του υπερτουρισμού. Πόλεις που γεμίζουν ασφυκτικά, μνημεία που δοκιμάζουν τα όριά τους, τοπικές κοινωνίες που βλέπουν την καθημερινότητά τους να ανατρέπεται. Η κλιματική κρίση επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την εξίσωση. Ο τουρισμός αποτελεί τόσο θύμα όσο και παράγοντα των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Παράλληλα, οι ανισότητες παραμένουν έντονες. Οι τοπικές κοινότητες συχνά δεν καρπώνονται τα οφέλη που παράγει η τουριστική δραστηριότητα, ενώ οι επιπτώσεις τους βαραίνουν δυσανάλογα.
Το μήνυμα του ΟΗΕ
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, στο μήνυμά του για τη φετινή ημέρα, έστειλε σαφές μήνυμα. «Ο τουρισμός, εάν δεν κατευθυνθεί σωστά, μπορεί να βλάψει τις τοπικές κοινωνίες». Και πρόσθεσε πως «είναι πιο επείγον από ποτέ να ληφθούν τολμηρά και βιώσιμα μέτρα που θα θέτουν τον άνθρωπο και τον πλανήτη στο επίκεντρο κάθε αναπτυξιακής στρατηγικής».
Αυτό σημαίνει περισσότερες επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση δεξιοτήτων. Ιδιαίτερα για γυναίκες και νέους· υποστήριξη μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της τοπικής οικονομίας· και δράσεις για το κλίμα, από τη μείωση των εκπομπών έως την προστασία της βιοποικιλότητας και των εύθραυστων οικοσυστημάτων.
Ο τουρισμός αλλιώς
Ο μετασχηματισμός του τουρισμού δεν είναι θεωρητικό ζητούμενο. Ήδη σε πολλές περιοχές του κόσμου αναπτύσσονται πρακτικές που δείχνουν τον δρόμο:
- Κοινοτικές πρωτοβουλίες δίνουν τη δυνατότητα στους ντόπιους να συμμετέχουν ενεργά και να ωφελούνται οικονομικά από τον τουρισμό, χωρίς να χάνουν την ταυτότητά τους.
- Καινοτόμες εφαρμογές προτείνουν στους ταξιδιώτες πιο βιώσιμες επιλογές, λαμβάνοντας υπόψη το περιβαλλοντικό αποτύπωμα κάθε διαδρομής.
- Πόλεις όπως η Κοπεγχάγη ενθαρρύνουν τους επισκέπτες να συμμετέχουν σε δράσεις φιλικές προς το περιβάλλον, προσφέροντας ανταμοιβές.
- Η Ευρώπη, μέσω ειδικών προγραμμάτων, αναδεικνύει μικρότερους, λιγότερο γνωστούς προορισμούς που σέβονται τα κριτήρια της βιωσιμότητας, μειώνοντας την πίεση στις μεγάλες τουριστικές μητροπόλεις.
Όλα αυτά δείχνουν πως ο τουρισμός μπορεί να μετατραπεί από πρόβλημα σε λύση, αρκεί να υπάρχει σχεδιασμός, συνεργασία και δέσμευση.
Ρόλοι και ευθύνες
Ο βιώσιμος μετασχηματισμός απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια σε πολλά επίπεδα. Οι κυβερνήσεις καλούνται να υιοθετήσουν πολιτικές που ενισχύουν την πράσινη μετάβαση και να δώσουν κίνητρα σε επιχειρήσεις και κοινότητες. Ο ιδιωτικός τομέας χρειάζεται να επενδύσει σε νέες τεχνολογίες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και καινοτόμες υπηρεσίες. Οι ίδιοι οι ταξιδιώτες, τέλος, οφείλουν να αλλάξουν νοοτροπία: να σέβονται τους τόπους που επισκέπτονται, να επιλέγουν υπεύθυνες πρακτικές και να στηρίζουν τοπικές επιχειρήσεις.
Προς ένα μέλλον που μας αφορά όλους
Η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού 2025 είναι μια υπενθύμιση ότι ο τουρισμός, δεν μπορεί να προχωρήσει με τους όρους του χθες. Η ανάπτυξη χωρίς όρια και χωρίς σεβασμό οδηγεί σε αδιέξοδα. Ο μετασχηματισμός που ζητείται σήμερα είναι μια επένδυση στο μέλλον: ένα μέλλον όπου οι ταξιδιώτες θα συνεχίσουν να ανακαλύπτουν τον κόσμο, αλλά χωρίς να τον φθείρουν.
Το μήνυμα είναι σαφές: κανένας προορισμός δεν μπορεί να ευημερεί όταν οι κάτοικοί του υποφέρουν. Ο πραγματικά επιτυχημένος τουρισμός είναι εκείνος που συνυπάρχει αρμονικά με τους ανθρώπους και το περιβάλλον, δημιουργώντας προστιθέμενη αξία για όλους.
Το 2025 ας είναι η χρονιά που θα σηματοδοτήσει όχι μόνο μια γιορτή του τουρισμού, αλλά και την απαρχή μιας νέας πορείας, όπου ο τουρισμός θα γίνει παράδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης, κοινωνικής ισότητας και σεβασμού προς τον πλανήτη μας.
ΔΙΑΜΟΝΗ: Κλείσε διαμονή στην Ελλάδα και τον κόσμο εδώ.
ΔΙΑΒΑΣΕ ΕΠΙΣΗΣ:
